بسم الله الرحمن الرحیم

و البلد الطَّیِّب یَخْرُجُ نباتُه بِاِذْنِ رَبّه والّذی خَبُثَ لایَخْرُجُ إلّا نَکِداً ‌کذلک نُصَرِّف الایاتِ لِقومٍ یَشکرون (اعراف / 58)

ترجمه آیه: سرزمین پاکیزه گیاهش به فرمان و اجازه پروردگارش می‌روید امّا سرزمینی که بد طینت و شوره‌زار می‌شود جز گیاه ناچیز و بی‌ارزش از آن نمی‌روید این‌گونه آیات خود را برای آنها که شکرگزارند بیان می‌کنیم.

1.این آیه در موضوع تربیت اسلامی از مهم ترین آیات است به حدی که بنده معتقدم سرلوحه مربیان باید این آیه باشد.

2. بَلَد به یک قطعه از زمین گفته می‌شود خواه آباد و خواه زمین‌ شوره‌زار و غیرآباد باشد. و نَکِد به معنی هر چیز اندک بی‌فایده را گویند. واژه طیّب و خبیث در این آیه وصف زمین و معنی مخالف هم دارند طیّب به زمین مستعدّ کشاورزی و خبیث به زمین نامساعد برای کشاورزی دلالت می‌کند. چون قرآن با تمثیل زمین در صدد بیان یک امر تربیتی است انتخاب واژه های طیب و خبیث بسیار دقیق و هوشمندانه است.

3. اکثر مفسّرین این آیه را تمثیل برای قلب مؤمن و کافر دانسته‌اند که دل مؤمن مستعد برای گرفتن نصیحت است و باران رحمت الهی که قرآن و احادیث از مصادیق آن است باعث رشد انسانهای مؤمن می‌شود و دل کافر هیچ آمادگی و استعدادی برای قبول نصیحت ندارد. خانواده مؤمن و غیرمؤمن را هم می‌توان با این آیه تطبیق داد.

4. اینکه طیب را وصف زمین قرار داده است ولی خباثت را وصف زمین نکرده و عارض بر زمین دانسته و فرموده «زمینی که خبیث شده است» می توان نتیجه گرفت که خداوند پاکی را ذاتی و ناپاکی را عرضی می داند و تمام انسان ها در اصل خود پاکند و بعدا با اراده و اختیار خود نفس خود را آلوده می کنند.

5. رحمت الهی که بالاترین آن، رحمت تشریع و قانون گذاری است بر همه نازل می‌شود ولی همه یکسان از آن بهره‌مند نمی‌شوند و این نشان می‌دهد که تنها مربّی و اراده او برای تربیت کافی نیست هر چند مربّی خداوند باشد؛ بلکه استعدادها و قابلیت‌های افراد نیز مؤثرند. انسانها با اراده و اختیار خود می‌توانند قابلیت‌های خود را افزایش دهند و یا از آنها استفاده‌ای نکنند و در اثر عدم استفاده استعدادهای خدادادی کور شوند.

 باران که در لطافت طبعش خلاف نیست              در باغ لاله روید و در شوره‌زار خس

6. فضای تربیتی، شخصیت مربّی، قوانین الهی، شنیده‌ها، دیده شده‌ها،‌ غذاها و قابلیت‌های فرد همه در تربیت انسان مؤثرند ولی اراده خداوند بر همه این قوانین حاکم است و آینده افراد توسط ما قابل پیش‌بینی نیست و اذن خداوند و یا همان توفیق الهی یکی از عوامل مؤثر مهم در رشد و هدایت و کمال انسانها می‌باشد.

7. شکرگزاری در مقابل نعمت، انسان را مستعد قبول حق می‌کند و باعث افزایش قابلیت‌های انسان می‌شود و بخاطر همین است که تنها شکرگزاران مخاطب آیات قرآن قرار می‌گیرند.