حیا مهمترین صفت از کمالات زن در قرآن می باشد

بسم الله الرحمن الرحیم

فجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشىِ عَلىَ اسْتِحْیَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبىِ یَدْعُوکَ لِیَجْزِیَکَ أَجْرَ مَا سَقَیْتَ لَنَا (قصص/25)

ترجمه آیه: یکى از آن دو (دختر) به سراغ او آمد در حالى که با نهایت حیا گام برمى‏داشت، گفت: پدرم از تو دعوت مى‏کند تا مزد آب دادن (به گوسفندان) را که براى ما انجام دادى به تو بپردازد

1.       مراد از استحیاء در راه رفتن دختر، یعنی عفت و نجابت از طرز راه رفتنش پیدا بود. یعنی خودنمایی و جلب  توجه نمی کرد و با ناز و کرشمه راه نمی رفت.

2.     این آیه یکی از بهترین آیاتی است که می تواند برای چگونگی رابطه بین دختر و پسرهای نامحرم الگو باشد. دختر دم بخت پیامبری از سوی پدر مامور شده است پیامی را به یک پسر جوان نامحرم برساند. خداوند اصل رابطه را نهی نمی کند ولی برای رابطه بین دو نامحرم یک شرط می گذارد و آن رعایت حیا می باشد.

3.     عفت و پاکدامنی یکی از ارزشمندترین صفات اخلاقی است که همچون سدی محکم در برابر طغیان امیال جنسی، انسان را مصون نگه می دارد. این ویژگی اخلاقی یکی از مهمترین شاخص های اخلاقی روابط اجتماعی است. حیا تنها امری درونی نیست و طبق نظر همه مفسران دختر حضرت شعیب در راه رفتن ویژگی هایی داشت که خداوند او را متصف به حیا نموده است. ویژگی هایی که می تواند یک دختر با حیا را از دختران دیگر جدا کند عبارتند از: ویژگی هایی در حرف زدن، ویژگی هایی در پوشش و ویژگی هایی در رفتار و حرکات و سکنات که قرآن از عنوان مشی و راه رفتن از آن یاد کرده است. حرف زدن یک دختر با نامحرم باید کوتاه، مؤدبانه، با استخدام کلماتی جدی و غیر صمیمی باشد و در لباس و پوشش، ساده و بی‌آلایش و بی‌آرایش بودن، تمیز و مرتب بودن و عدم تبرّج و جلب توجه نمودن شاخص خوبی می باشد و در رفتار، ویژگی مؤدبانه و محترمانه بودن، جدی، مغرور و با اعتماد به نفس بودن و آرامش و وقار داشتن نشانه حیا می باشد.

4.     نکته دیگر این آیه، تاکید بر این است که زحمت دیگران را بدون اجرت نگذاریم. متاسفانه واژه "وظیفه اش هست" در قبال زحمات دیگران در جامعه امروزی بسیار شنیده می شود و عموما این جمله برای پرهیز از تشکر زبانی و یا پرداخت حق الزحمه مناسب بکار گرفته می شود. براى خدمات مردم، ارزش قائل شویم. قصد قربت، با قدردانى دیگران منافاتى ندارد. وظیفه کارگر انجام کار درست و کامل و خوب برای جلب رضایت خداوند است و وظیفه صاحب کار پرداخت کامل حق الزحمه به همراه تشکر زبانی  می باشد. حضرت موسى کار را براى رضاى خدا انجام داد، ولى حضرت شعیب با پرداخت مزد از زحمات او تقدیر کرد.

تو نیکی می کن و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز

بسم الله الرحمن الرحیم

تو نیکی می کن و در دجله انداز         که ایزد در بیابانت دهد باز

فَسَقَى‏ لَهُمَا ثُمَّ تَوَلىَّ إِلىَ الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنىِّ لِمَا أَنزَلْتَ إِلىَّ مِنْ خَیرٍ فَقِیرٌ (قصص/24)

ترجمه آیه: پس گوسفندان آن دو را آب داد، آن گاه به سوى سایه برگشت و گفت: پروردگارا، من به هر خیرى که سویم بفرستى سخت نیازمندم.

1.       قصه حضرت موسی صحنه های متعددی دارد که هرکدام نکات آموزنده بسیار زیادی دارد. پنجمین صحنه از این داستان صحنه ورود موسى به شهر مدین است .حضرت موسی، جوانی که در راه خدا از مؤمنی دفاع کرده است و از دست فرعونیان چند روز است گرسنه و طبق برخی روایات پا برهنه راه می رود و به شهر مدین رسیده است و بسیار گرسنه می باشد. با رسیدن به اولین نشانه های شهر دلش آرام می گیرد که از چنگ ظالمان رسته است. نزدیک شهر، چوپان ها را می بیند که براى آب دادن به گوسفندان اطراف چاه آب اجتماع کرده‏اند. در کنار چوپانان دو زن را می بیند که با عفت تمام در گوشه‏اى ایستاده‏اند و به گوسفندان خود آب نمی دهند. نزدیک آن دو می رود و می پرسد: اینجا چکار می کنید؟ دختران در پاسخ او گفتند: ما منتظریم تا چوپانان گوسفندان خود را آب بدهند تا بعد از همه آنها ما گوسفندانمان را سیراب ‏کنیم. و اضافه می کنند که پدر ما پیر مرد مسنّى است و ما تنها فرزندان او هستیم. موسى جلو می رود سطل آب که خیلی بزرگ بوده را از دست مردان می گیرد و به چاه می اندازد و به تنهایی سطل سنگین و پرآب را بیرون می کشد و گوسفندان آن دو دختر را سیراب می کند. و بعد از این کار سنگین به سایه درختی پناه می برد و به درگاه خدا عرض می کند: خدایا من نیازمند خیری هستم که تو برایم می فرستی.

2.     در این صحنه اولا حضرت موسی بسیار خسته و گرسنه و محتاج غذا می باشد ثانیا غریب است و پناهگاهی ندارد ثالثا مؤدب است و از دختران چیزی به عنوان اجر کاری که برایشان انجام داده است مطالبه نمی کند رابعا حتی ادب اجازه نمی دهد که از خداوند نیز به صراحت غذا بخواهد. ما بر اساس روایات می دانیم که حضرت موسی شدیدا گرسنه و محتاج نان بوده است.

3.     حضرت موسی خود را به خدا وامى‏گذارد، اما کار مخلصانه حضرت موسی پاداشی بس پر برکت برای او دارد. کار برای رضای خدا انجام دادن، فصل تازه‏اى در زندگانى موسى مى‏گشاید، و یک دنیا برکات مادى و معنوى براى او به ارمغان مى‏آورد.

4.     کسب و کار حلال است و اجرتی که انسان در قبال خدمتی که ارائه می دهد دریافت می کند حلال است و مورد رضایت خداوند. انسان در قبال محبت و یا کار خیری که خود بدون درخواست کسی انجام می دهد نباید طلب اجرت کند هرچند نیازمندترین باشد.

5.     دعایی که حضرت موسی در این آیه می فرمایند برای رفع حاجت نیازمندان مجرب است و تجربه حضرت موسی خود گواه آن است.

6.     از سوال و جواب حضرت موسی و دختران حضرت شعیب معلوم می شود که کار زن در بیرون از خانه مورد رضایت خداوند نیست مگر مجبور و از روی ضرورت باشد و زن در محیط کار، تنها نباشد و با مردان اختلاطى نداشته باشد.