بسم الله الرحمن الرحیم
و جَعَلْنَا مِن بَین أَیْدِیهِمْ سَدًّا وَ مِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَیْنَاهُمْ فَهُمْ لَا یُبْصِرُونَ( یس/9)
ترجمه آیه: و [ما] فراروى آنها سدّى و پشت سرشان سدّى نهاده و پردهاى بر [چشمان] آنان فرو گستردهایم، در نتیجه نمىتوانند ببینند.
1. کلمه" سد" به معناى حائل بین دو چیز است و کلمه" أغشینا" از غشی به معناى پوشاندن است و آیه دلالت بر قرار گرفتن مانعی برای دیدن دارد. در تفسیر فخر رازى در توضیح این آیه آمده است که مانعى که نمىگذارد آدمى در آیات خدا نظر کند تشبیه شده است به سدى که اطراف آدمى کشیده شده باشد و نگذارد انسان جهان اطراف خود را ببیند و نشانه های عبرت و هدایت که در جهان هست برایش ظاهر گردد، کسى که مبتلا به این مانع شود از یکی از دو راه شناخت محروم مىماند.
2. پس در دو آیه هشت و نه این سوره خداوند از یک محرومیت خود خواسته کفار پرده برمی دارد به این معنی که هدایت در این جهان تنها در دستان خداوند است و کفار از خداوند هدایت نمی خواهند و حتی اگر هدایت کند گوششان را به ندای الهی می بندند. و چه زیبا این مطلب را امام باقر(ع) بیان می فرمایند که: همانا خداوند نعمت (هدایت) خود را تنها از کسانی منع می کند که از او این نعمت را نمی پذیرند و تنها کسانی را گمراه می کند که از او هدایت را نمی پذیرند.
3. این آیه نشان می دهد که این زندگی مادی چهره ای ملکوتی دارد که از حس مادى ما پوشیده است و بعد از مرگ آن حیات براى ما ظاهر و محسوس مىشود. در چهره ملکوتی زندگی ما انسان هایی وجود دارند که ظاهرا چشم و گوش و دل دارند ولی قادر به شنیدن و دیدن و فهمیدن نیستند.
4. روایت شده که ابو جهل تصمیم گرفت که پیغمبر (ص) را بکشد، پس هر گاه شب بیرون میرفت او را نمیدید و خدا حایل می شد بین او و آن حضرت.
5. این آیه و آیه قبل مثل این است که خداوند فرموده باشد که چون مسیر ایمان و راه راست را ترک کردید و هرچه اسباب هدایت بود نپذیرفتید پس من بر شما در همین دنیا غضب می کنم و شما را به حال خود رها می کنم تا از رحمت الهی بیشتر دور شوید. و امام صادق (ع) در تفسیر این آیه می فرماید: این تنها عذاب دنیوی آنها است و عذاب آخرت آنها آتش جهنم خواهد بود.
6. مرحوم ملا صدرا سد از پیش رو را بسته شدن راه فهم عالم غیب و باطن این جهان و سد پشت سر را بسته شدن راه شناخت از طریق حواس پنجگانه می داند. و می فرماید: کفار گرفتار حجاب ها و ظلمات سه گانه اند و لذا راه شناخت را برای خود سد کرده اند: کوری دل و عدم تمایل به خوبی ها، کوری حاصل از وابستگی ها و دل مشغولی های دنیوی و کوری حاصل از عناد و لجبازی ها.
