رَبُّنا الرّحمن المُستَعان

تفسیر آیاتی از قرآن با رویکرد تربیتی

۱۳ مطلب در خرداد ۱۳۹۴ ثبت شده است

تربیت باید کریمانه باشد

بسمه تعالی

 إقْراء وَ رَبُّکَ الاکرم (علق / 3)   بخوان که پروردگارت از هر کریمی کریم‌تر است.

1.       کریمانه‌ترین تربیت، تربیت الهی است که بدون شک یکی از مؤلفه‌های اصلی آن مختار بودن متربّی می‌باشد. اختیاری که با خواندن و کسب علم فزونی می‌یابد و انسان را به سمت کمال هدایت می‌سازد. در شیوة تربیت الهی کافی است که زمینه‌های کسب علم فراهم گردد و موانع دانش‌اندوزی برطرف شود.

2.       این آیه دلگرمی دادن به شخص پیامبر اکرم(ص) می‌باشد زیرا  پیامبر امّی است و از سختی هدایت و تربیت الهی که مبتنی بر کسب علم و مطالعه و خواندن است مضطرب است و خداوند اراده فرموده است که پیامبر نترسد و بداند که هیچ انسانی خودش صاحب علم نشده است و همه با یاری خداوند کسب علم و دانش نموده‌اند (علم انسان یا حاصل تجربه و تعقل است که ابزار کسب آن مخلوق الهی است و یا وحی است که انسان در تولید آن هیچ نقشی ندارد.) و پیامبر اسلام از این امر استثناء نیست. و بداند که با یاری خداوند و با کریمانه‌ترین شیوه، او توانمند در خواندن و صاحب علم خواهد گردید. (در مراحل تربیتی استاد و مربی باید همیشه حامی و دلگرمی دهنده دانشجو و دانش‌آموز خود باشد و به او امیدواری دهد).

3.       از نسبت دادن پروردگار، خود را به حضرت رسول اکرم(ص) می‌توان نتیجه گرفت که کریمانه بودن تربیت ریشه در ارتباط بین مربی و متربّی دارد و بهترین الگویی که می‌توان ویژگی‌های یک تربیت کریمانه را از آن استخراج نمود رابطه بین خداوند و حضرت رسول اکرم(ص) و سایر پیامبران در قرآن و نیز نحوة ارتباط بین پیامبر اسلام(ص) به عنوان کامل‌ترین انسان با امّت و اصحاب خودش می‌باشد که از سیرة آن حضرت قابل استخراج است.               

۶ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰

کارگردان این عالم خداوند است

إقْرأ باسم رَبَّکَ الذی خلق (علق /1) بخوان بنام پروردگارت که آفرید.

1.       سوره علق اولین سوره‌ای است که بر پیامبر گرامی اسلام نازل شده است و اولین آیه آن با دعوت به خواندن و مطالعه کردن آغاز می‌گردد. سرانه مطالعه کتاب در جوامع اسلامی در مقایسه با سایر کشورها نشان می‌دهد که این خواستة الهی هنوز در طراز جامعه اسلامی محقق نشده است. (اقراء)

2.       از این آیه فهمیده می‌شود که هر کاری را با نام خدا باید همیشه آغاز نمود و این یعنی اولاً در انجام کارها علاوه بر مطالعه، برنامه‌ریزی و تلاش، بر خداوند توکل نمود. ثانیاً بسم الله الرحمن الرحیم یکی از شعائر اسلامی است و مؤمن باید با گفتن بسم الله در ابتدای هر کاری، مؤمن بودن خود را آشکار سازد. و اگر در جایی زندگی یا کار می‌کند که نمی‌تواند ایمان خود را آشکار نماید باید مهاجرت کند و الّا خداوند از کوتاهی او در انجام شعائر الهی نخواهد گذشت. (باسم ربّک)

3.       ربّ نخستین صفتی است که خداوند در قرآن خود را به آن متصف نموده است. و این بیانگر این است که اولاً فهم ربوبیت و کارگردانی عالم در نظام الهی مؤثرتر و مهم‌تر از فهم سایر ویژگی‌ها است. و ثانیاً ربّ پل ارتباطی میان دین و سیاست و عامل درگیری‌های بعدی دین‌داران و دین‌آوران و دنیاداران و اربابان قدرت (که یکی گردش جهان را به خداوند و دیگری به انسان یا سایر عوامل می‌سپارد) است و خداوند در این آیه و در ابتدای نزول قرآن مؤثر بودن خود بر نظام عالم را به صراحت تقریر نموده است.

4.       خالقیت خداوند و حتی توحید در خالقیت در طول تاریخ مورد مناقشه نبوده است و تقریباً اتفاق نظر در آن وجود داشته است. تنها موضوعی که اکثر امت‌ها بر سر آن با انبیاء خود اختلاف داشتند و باعث تکذیب آنها و یا حتی به شهادت رساندن آنان می‌شد ربوبیت، تدبیر و کارگردانی عالم بوده است. (رَبُّک الذی خَلَقَ)

موافقین ۰ مخالفین ۰

مقدمه

بسم الله الرحمن الرحیم

با عرض سلام و احترام و تبریک اعیاد شعبانیه و خصوصا عید امروز عید ولادت امام حسین (ع) از اینکه این وبلاگ را انتخاب کرده اید متشکرم. با توفیق الهی و پس از سه بار ارائه تفسیر قرآن ۳ الی ۵ دقیقه‌ای در بین دو نماز ظهر و عصر در جمع فرهیختگان دانشگاهی، قصد دارم به میمنت سوم شعبان روز ولادت امام حسین (ع)  این مطالب را به‌ طور منظم هر هفته دو مطلب به صورت مکتوب در روزهای یکشنبه و سه شنبه در اختیار علاقمندان محترم مباحث قرآنی قرار دهم و امیدوارم از نظرات اصلاحی خوانندگان محترم در جهت ارتقاء و تکمیل مباحث استفاده کنم. قبل از شروع بحث بیان نکاتی را ضروری می‌دانم.

۱.       این تفسیر بر اساس ترتیب نزول قرآن ارائه می‌گردد محققان محترم زیادی سوره‌های قرآن را بر اساس ترتیب نزول مرتب نموده‌اند. مطالب اینجانب بر اساس دیدگاه حضرت آیت الله محمدهادی معرفت تنظیم گردیده است.

۲.       رویکرد این تفسیر تربیتی است و به همین دلیل ترتیب نزول آیات برای نویسنده مهم بوده است و نیز تنها آیاتی انتخاب شده است که یکی از اصول تربیتی و یا بحثی مهم در این خصوص ارائه می‌دهد.

۳.       چون تفسیر کوتاه و مختصر است از بیان نکات تاریخی (شأن نزول) و ادبی حتی‌الامکان پرهیز گردیده است.

۴.       تفاسیری که غالبا مورد استفاده قرار گرفته است عبارت از المیزان فی تفسیر القرآن، تفسیر نمونه، تفسیر نور، اثنی عشری، التفسیر ملا صدرا و دیدگاه های تفسیری امام خمینی (ره) و شهید مطهری است.

امیدوارم مورد استفادة عزیزان قرار گیرد.

۴ نظر موافقین ۲ مخالفین ۰