مرگ و زندگی در قاموس قرآن متفاوت است.

بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّکَ لَا تُسْمِعُ الْمَوْتىَ‏ وَ لَا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعَاءَ إِذَا وَلَّوْاْ مُدْبِرِینَ(نمل/80)

ترجمه آیه: البتّه تو مردگان را شنوا نمى‏گردانى، و این ندا را به کران- چون پشت بگردانند- نمى‏توانى بشنوانى.

1.       منظور از سماع و شنیدن در این آیه هدایت است. و منظور از دعا که به صورت معرفه آمده، دعوت به سمت حق می باشد.

2.     خداوند کافران و مشرکان لجوج را در عدم استفاده از هدایت پیامبر تشبیه کرده است به کر، کور و مرده و خطاب به پیامبر خود می فرماید کافران لجوج هدایت نمی شوند. یعنی قرآن و هدایت پیامبر تنها بر مؤمنین و کافران غیر لجوج مژثر است کسانی که ترسی از خدا و قیامت در دل دارند و لذا تسلیم کلام وحی می باشند.

3.     چشم و گوش اشاره به راه های شناخت و دل اشاره به عقل و ایمان می باشد و در این آیه مرده کسی است که تعقل و ایمان ندارد و پشت کردن نیز تاکید بر عدم اراده هدایت است مثل جاهلی که بر جهل خود مصمم است. پس کسانی که در راه شناخت حقایق عالم، عقل خود را بکار گیرند و آن گاه با ایمان و انقیاد تسلیم آن شوند، چنین کسانى از مردگان و کران و کوران حساب نمی شوند و زمینه هدایت را دارند.

4.     این آیه تسّلى خاطر است بر حضرت ختمی مرتبت و پاسخ این سؤال است که اگر قرآن حق آشکار است، پس چرا اینهمه با آن مخالفت مى‏کنند؟ خداوند می فرماید ای پیامبر از انکار آنها ناراحت مباش، تقصیر از تو نیست مخاطب تو زندگانند، آنها که روحى زنده و بیدار و حق طلب دارند، نه مردگان زنده‏نما که تعصب و لجاجت و استمرار بر گناه، فکر و اندیشه آنها را تعطیل کرده است.

5.     عوامل مهمی که باعث می شود قلب کافر و منافق و هر شخص گمراهی بمیرد و توفیق هدایت را از دست دهد و هیچ موعظه و نصیحتی و انذاری بر او مؤثر نشود، طمع و حرص بر زر و زور این جهان و حقد و کینه نسبت به هدایتگران است.  

6.     زندگی و مرگ در بینش مادى تنها به معنى حیات و مرگ فیزیولوژیکى است یعنى هنگامى که قلب کار مى‏کند و خون به اعضاء مى‏رسد و حس و حرکت و جذب و دفعى در بدن انسان است زنده است، اما هنگامى که این حرکات نباشد دلیل بر مرگ است. اما در قاموس و فرهنگ قرآن مرگ و زندگی معنای دیگری دارد. زنده انسان هدایت شده است که آثار مثبتی در این کره خاکی دارد هر چند مانند شهیدان از نظر فیزیکی مرده باشد. و مرده کسی است که قابل هدایت نیست هرچند مثل زنده ها نفس می کشد و اکسیژن زمین را مصرف می کند.