بسم الله الرحمن الرحیم
إِلَّا مَنْ أَتىَ اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ(شعراء/89)
ترجمه آیه: مگر کسى که دلى پاک به سوى خدا بیاورد.
1. سلامت به معناى دور بودن از آفات ظاهرى و باطنى است.
2. خداوند در این آیه از زبان حضرت ابراهیم یک تفاوت اساسی دنیا و آخرت را بیان فرموده است. و آن اینکه بند و بستها و روابط دنیوى در قیامت بى اثر است و جز قلب پاک، هیچ چیز کارایى ندارد. در آخرت مال و اولاد سودى نمىدهد و آنجا از انسان قلب سلیم می خواهند یعنی هر کس با قلب بدون مرض نزد خدا آید از سلامت قلب سود مىبرد. مدار سعادت در آن روز بر سلامت قلب است، و فرقی نمی کند که صاحب آن قلب سالم، در دنیا مال و فرزندى داشته باشد و یا نداشته باشد.
3. منظور از قلب سالم چه قلبی است؟ برخی قلب سالم را دلى خالى از شرک و شک معنی کرده اند و برخى می گویند: یعنى دلى پاک از فساد و گناه. از امام صادق (ع) روایت شده است که منظور قلبى است که از حب دنیا سالم باشد. مؤید آن فرمایش پیامبر است که: دوستى دنیا رأس هر گناهى است. در روایت دیگری امام صادق فرموده است: «قلب سلیم» قلبى است که ملاقات نماید پروردگار خود را در حالتى که غیر از خدا هیچکس در دل او نیست، یعنى از قلب خود دوستى غیر خدا بیرون کند. وبرخی مراد از قلب سلیم را پاک بودن قلب از نفاق، کفر، حسادت، کینه و ریا دانسته اند. امیر مؤمنان در خطبه ای بیماری های بزرگ بشریت را نفاق، شرک، کفر و حقد و کینه دانسته است.
4. کسی که از روحی پاک برخوردار است رفتاری پاک خواهد داشت یعنی زبانی سالم از غیبت تهمت و کذب و گوشی سالم از شنیدن لغو و باطل گناه و دستی سالم از آلودگی به گناه خواهد داشت و مال خود را در راه درست خرج خواهد کرد و تلاش درستی در تربیت فرزندان خود خواهد داشت و چنین شخصی مستحق بهشت است و چنین انسان هایی فرزندان و مالشان هم به کمکشان می آیند و در قیامت به آنها نفع می رسانند. یعنی آیه را چنین هم می شود معنی کرد که در روز قیامت مال و فرزند کسانی به دردشان خواهد خورد که از قلب سلیم برخوردار باشند.
آسد حمید