بسم الله الرحمن الرحیم

وَ کُنتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً؛ فَأَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ مَا أَصحَابُ الْمَیْمَنَةِ؛ وَ أَصحَابُ المَشْئَمَةِ مَا أَصحَابُ المَشْئَمَةِ؛ وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ(واقعه/ 7-10)

ترجمه آیات: و شما سه دسته شوید: یاران دست راست کدامند یاران دست راست؟ و یاران چپ کدامند یاران چپ؟ و سبقت‏گیرندگان مقدّمند.

1.       کلمه" زوج" به معناى صنف است، پس ازواج سه‏گانه یعنى اصناف سه‏گانه، و خطاب در این جمله که مى‏فرماید:" در آن روز شما اصنافى سه‏گانه خواهید بود" به عموم‏ بشر است. و کلمه" میمنة" از ماده" یُمن" است که مقابل "شوم" است و معنایى بر خلاف آن دارد پس" اصحاب میمنة" اصحاب و دارندگان یمن و سعادتند، و در مقابل آنان" اصحاب مشئمة" هستند، که اصحاب و دارندگان شقاوت و شئامتند.

2.     مراد از سابقون، کسانى هستند که در خیرات سبقت مى‏گیرند، و قهرا وقتى به اعمال خیر سبقت مى‏گیرند، به مغفرت و رحمتى هم که در ازاى آن اعمال هست سبقت گرفته‏اند. پس آیه می فرماید: سبقت‏گیرندگان به اعمال خیر سبقت‏گیرندگان به مغفرتند.

3.     در مجمع البیان از ابى جعفر (ع) روایت کرده که فرمود: سابقین چهار کس هستند: اول (هابیل) پسر آدم، که به دست برادرش کشته شد، و دوم (حزقیل) پیشگام امت موسى بود، که همان مؤمن آل فرعون است و پوستش را کندند و شکنجه اش دادند ولی از ایمانش دست نکشید، سوم پیشگام امت عیسى، یعنى حبیب نجار است که در سوره یس از آن یاد شده است و در راه دفاع از انبیا به قتل رسید، و چهارم پیشگام امت اسلام، یعنى على بن ابى طالب (ع) است.

4.     بعضى از مفسران سبقت و پیشگام بودن را تنها سبقت در اطاعت خدا، بعضی در نمازهاى پنجگانه، بعضی در جهاد، یا هجرت، یا توبه، و امثال آن تفسیر کرده‏اند، در حقیقت هر کدام گوشه‏اى از این مفهوم وسیع را مورد توجه قرار داده‏اند، و اگر بعضی سابقون را به اهل بیت و بعضی به شخص امیر مؤمنان علی (ع) و بعضی به سه نفر و بعضی به چهار نفر تفسیر کرده اند منظورشان ذکر مصادیق تام و کامل بوده است و این آیه هم از نظر مفهوم وسیع است و هم از نظر مصداق فراگیر می باشد.

5.     خیلی عجیب است که قرآن به این صراحت می گوید در قیامت فقط سه دسته وجود دارد یا اطاعت کرده اند و اهل بهشتند و یا عمل نکرده اند و اهل جهنمند و یا بیشتر از انتظار ما بودند و ایثارگرانه از حق دفاع کرده اند که جایگاه ویژه ای دارند . اما مردم زمان ما امروز اکثرا می خواهند جزو طبقه چهارم باشند که خود را مؤمن می دانند و قصد عمل ندارند و به راحتی از اطاعت خدا سرباز می زنند. بنده دعا می کنم که خداوند با کرم و رحمت خود این گروه را جزو دسته اول قرار دهد ولی در عین حال از عاقبت خطری که اینان می کنند بسیار می ترسم.