بسم الله الرحمن الرحیم

 یَاوَیْلَتى لَیْتَنىِ لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا لَّقَدْ أَضَلَّنىِ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنىِ  وَ کَانَ الشَّیْطَنُ لِلْانسَانِ خَذُولًا(فرقان/28 و 29)

ترجمه آیات: اى واى، کاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم او [بود که‏] مرا به گمراهى کشانید پس از آنکه ذکر (قرآن) به من رسیده بود و شیطان همواره فروگذارنده انسان است.

1.        در عصر پیامبر ص دو نفر دوست در میان مشرکان به نام عقبه و اُبَىّ بودند هر زمان عقبه از سفر مى‏آمد غذایى ترتیب مى‏داد و اشراف قومش را دعوت مى‏کرد. روزى از سفر آمد و طبق معمول ترتیب غذا داد و دوستان را دعوت کرد، در ضمن از پیامبر اسلام ص نیز دعوت نمود. هنگامى که سفره انداختند و غذا حاضر شد پیامبر ص فرمود: من از غذاى تو نمى‏خورم تا شهادت به وحدانیت خدا و رسالت من دهى،" عقبه" شهادتین بر زبان جارى کرد. این خبر به گوش دوستش" ابى" رسید، گفت اى عقبه آیا از دین آبا و اجدادت منحرف شدى؟ او گفت نه به خدا سوگند من منحرف نشدم، ولی مردى مهمان من شد که حاضر نبود از غذایم بخورد جز اینکه شهادتین بگویم، من از این شرم داشتم که او از سر سفره من برخیزد بى آنکه غذا خورده باشد لذا شهادت دادم! اُبى گفت من هرگز از تو راضى نمى‏شوم مگر اینکه در برابر او بایستى و سخت توهین کنى!، عقبه این کار را کرد و مرتد شد، و سرانجام در جنگ بدر در صف کفار به قتل رسید و رفیقش" ابى" نیز در جنگ احد کشته شد. آیات فوق نازل گردید و سرنوشت مردى را که در این جهان گرفتار دوست گمراهش مى‏شود و او را به گمراهى مى‏کشاند شرح داد.

2.      معنی خذلان این است که انسان به حمایت کسى امید داشته باشد، ولى او انسان را رها کند و خذلان شیطان این است که در دنیا به انسان وعده مى‏دهد که اگر به اسباب ظاهرى تمسک کنى و پروردگارت را فراموش نمایى تو را از هر مکروهى نجات مى‏دهم، و در نجاتت یاریت مى‏کنم، ولى همین که مرگ و بعد از آن، قیامت فرا می رسد آن روز دست از یارى انسان برداشته، آدمى را تسلیم سرنوشت شوم خود مى‏کند.

3.      این آیات برنقش دوست در سرنوشت انسان ها خصوصا در گمراهی آنها دلالت دارد و دوستانی که گمراه کننده هستند شیطان خوانده شده اند و در حقیقت همان نقش شیطان را بازی می کنند. آنچه امروز خود ما به چشم مى‏بینیم مؤید آن است. خصوصا دوستى‏هاى نامشروع امروز، فرداى خطرناکى برای جوان ها رقم میزند.

4.     پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: هرکس ایمان به خدا و روز آخرت دارد با کافر برادری و رفاقت نمی کند؛ و هرکس با کافری برادری و یا رفاقت کند خودش کافر و فاجر می باشد. و نیز در روایت دیگری آمده است که انسان با دین دوستش محشور می شود.