بسم الله الرحمن الرحیم
وَلا تُفْسِدوا فیالارض بَعد إصلاحها وَ ادْعُوه خَوفاً و طَمعاً إنَّ رَحْمتَ الله قریبٌ من المحسنین (اعراف/ 56)
ترجمه آیه: و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید و او را با بیم و امید بخوانید. (بیم از مسئولیتها و امید به رحمتش) و نیکی کنید زیرا رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است.
1. این آیه به یکی از آداب دعا اشاره دارد و آن اینکه انسان باید با دلی پُر از بیم و امید دعا کند. بیم از مسئولیتها و تکالیفی که برعهده دارد و عواقب کارهایی که کرده است و امید به رحمت واسعه پروردگارش که رحمتش به غضبش غلبه دارد. دعا با خوف و رجاء از تداوم برخوردار است و انسانی که با بیم درخواست می کند مطالبه گر بار نمی آید.
2. منظور از فساد در روی زمین قانون شکنی است. زیرا زمین زمانی اصلاح میشود که قانون خداوند بر آن حاکم شود. خداوند از انسانها میخواهد که قوانین خداوند محترم شمرده شده و اجرا شود و قانون شکنی برروی زمین نشود.
3. این سوره از افرادی با وصف ملاء یاد میکند که همیشه در مقابل انبیاء قرار میگرفتند. ملاء به معنی أشراف است. اشراف دینداریشان نیز دارای اشکال است. آنها از روی غرور و تکبّر و خودخواهی سراغ خدا و دین او میروند و در مقابل آنها مؤمنین از روی خوف و طمع (امید) بندگی خداوند را میکنند. اشراف که خداخواهیشان هم از روی غرور و تکبراست قانون شکنترین قشر جامعه هستند و بیشترین فساد را در روی زمین مرتکب میشوند.
4. مفاسد بر روی زمین عبارت است از قتل، شرب خمر و مسکرات، غصب مال و حقوق دیگران، خدعه و نیرنگ، زنا و قذف (نسبت زنا به زنان پاک دادن)، القاء شک و شبهه در اعتقادات مردم
5. از نظر قرآن محسن و نیکوکار کسی است که قوانین خداوند و مصالح دین و دنیا را رعایت کند و خداوند را با خوف و طمع بخواند.
6. از رابطهای که در این آیه بین دعا و عدم فساد روی زمین و نیکوکاری برقرار شده است میشود نتیجه گرفت که اهل دعا انسانهای نیکوکاری هستند که بر روی زمین فساد نمیکنند به شرط اینکه دعایشان همراه با خوف و رجاء باشد زیرا چنین افرادی به لحاظ روحی و شخصیتی انسانهای معتدل هستند و اهل افراط و تفریط نیستند. بدون شک اشراف با روحیه اشرافیگری که دارند نمیتوانند از چنین اعتدالی برخوردار باشند.