وَ إنَّک لَعَلی خُلُقٍ عظیم (قلم / 4)، و تو ای پیامبر سجایای اخلاقی عظیمی داری.
1. انسان برای تربیت و تعالی اخلاقی و حرکت به سمت کمال انسانی حتماً نیازمند الگو است. فضیلت‌ها و مفاهیم ارزشی باید به شکل مجسّم و در رفتار عینی یک انسان ارائه گردد تا امکان تبعیت و انجام وظایف و دستورات الهی در عرصه اخلاق فراهم گردد. عرصه نظر نیازمند برهان است و عرصه عمل نیازمند الگو و تجربه.
2. پیامبر گرامی اسلام کامل‌ترین الگوی مجسّم بشری در روی زمین است. اگر تمام فضیلت‌ها و ارزش‌ها از ابتدای خلقت بشر تا ابد قرار بود که مجسّم شوند به شکل یک انسان در آیند بدون شک آن انسان جز پیامبر اکرم(ص) مصداق دیگری نداشت.
پیامبر اکرم (ص) خود می‌فرمایند: من برای به کمال رساندن فضایل اخلاقی مبعوث شدم و نیز فرمود: مرا پروردگارم تأدیب فرموده است پس تأدیب مرا به بهترین وجه نموده است.
3. تأیید خداوند در قرآن به چنین شکلی از پیامبر اسلام(ص) که از هیچ شخص دیگری چنین تأییدی نشده است مسئولیت مسلمانان را سنگین می‌کند. مسلمانان باید سنن، آداب،رسوم، اخلاق و ادب رسول اکرم(ص) را به هر اندازه‌ای که به شکلی معتبر به دستشان رسیده است کاملاً یاد بگیرند و با عمل به آنها خود الگویی برای دیگران و زینتی برای شخص رسول اکرم(ص) باشند.
4. در اکثر تفاسیر در ذیل این آیه مثال‌هایی که از اخلاق پیامبر ذکر نموده‌اند می‌شود فهمید که منظور از این آیه اخلاق اجتماعی پیامبر اسلام(ص) می‌باشد، ویژگی‌هایی چون صبر، تواضع، مدارا و سعه صدر پیامبر اسلام(ص) که باعث جمع شدن انسانها در اطراف پیامبر(ص) و در نتیجه هدایت آنها شد.
5. امام حسین (ع) می فرمایند: اگر شخصی در گوش راست من به من اهانتی کند و در گوش چپم از من عذرخواهی نماید من اورا می بخشم چرا که پدرم امیر مؤمنان(ع) از جدم رسول الله(ص) نقل کرده است که کسی که عذر دیگران را نپذیرد بر حوض کوثر وارد نمی شود ( وارد بهشت نمی شود ) هرچند عذر خواهنده به ناحق عذرخواهی کند.
