بسم الله الرحمن الرحیم

إِنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالاْخِرَةِ زَیَّنَّا لهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ یَعْمَهُونَ(نمل/4)

کسانى که به آخرت ایمان ندارند، کردارهایشان را در نظرشان بیاراستیم [تا هم چنان‏] سرگشته بمانند.

1.       عمه ریشه کلمه یعمهون و به معنى تحیر است. متحیر و سرگردان کسی است که در یافتن راه و هدف گیج شده باشد و نداند که چه باید بکند و از راهنمایی دیگران نیز استفاده نکند. معناى زینت دادن عمل این است که، عمل را طورى قرار دهند که آدمى مجذوب و شیفته آن شود. یعنی انسان شیفته کردار خود شود و احساس کند که همه کارهایش خوب است.

2.     منکران معاد سه دسته اند: یا بکلى منکر معاد هستند و معتقدند که قیامتی بعد از مرگ وجود ندارد مثل مارکسیست ها و یا مردد در معاد هستند و شک دارند که آیا قیامتى هست یا نه؟ و یا به دلیل مشغول بودن به دنیا و لذات آن غافل از معاد هستند و اصلا در آن باره فکر نمی کنند.

3.     اگر کسى بحث کند چگونه خداوند تزیین اعمال زشت را به خود نسبت داده حال آنکه در آیه ای دیگر فرموده است: وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ أَعْمالَهُمْ  یعنی شیطان کردار آنها را برایشان زیبا جلوه داده است؟! در جواب گفته می شود: این به خاطر آن است که خداوند نظام هستى را بر اساس قانون علیت و علل و اسباب آفریده است و هر کارى که انجام مى‏شود به هر کدام از علت ها  مى‏توان نسبت داد، مثلًا مى‏توان گفت: کلید، در را باز کرد و مى‏توان گفت: دستم در را باز کرد و نیز مى‏توان گفت: خودم در را باز کردم، زیرا کلید در دست و دست در اختیار من است. در این جا نیز شیطان کار زشت را زیبا جلوه مى‏دهد ولى با تکرار کار زشت، انسان به آن خو مى‏گیرد و این خو گرفتن، سنّت الهى است‏. و شیطان مخلوق خداوند و یکی از ابزارهای امتحان بشر است.

4.     خداوند در این آیه می فرماید منکران معاد و آخرت شیفته اعمال و کردار خود هستند و اعمال زشت خود را بی عیب و نقص می بینند. در حقیقت اگر ایمان به آخرت  نباشد همه چیز و همه کار را باید مباح دانست. انکار آخرت یعنی، قبول نکردن روز حسابرسی. وقتی انسانی ارزیابی و بررسی در آخر کار را قبول نکرد، چرا باید خود را زحمت بدهد و کاری خوب و مطابق دستور صاحب کار انجام دهد؟ پس این بى‏نوایان که دست به دامان اعمال خود مى‏زنند، غیر از اعمال خود چیزی ندارند که دل به آن خوش کنند.

5.     این آیه نشان مى‏دهد که انسان در صورت عدم ایمان به آخرت، کارهاى بدش در نظرش خوب جلوه‏گر خواهد شد و در نتیجه، هیچگاه به دنبال هدایت نخواهد بود. همه ما در دنیای امروز شاهدیم که انسان های بى‏ایمان، برهنگى را تمدّن، تجمّل را شخصیّت، کلاه‏بردارى را زرنگى، دروغ و ریا را نشانه‏ى سیاست و استعمار را نشانه قدرت مى‏داند. آلودگى در نظر آنها پاکى، زشتیها نزد آنها زیبا، پستیها افتخار، و بدبختیها و سیه‏روزیها سعادت و پیروزى محسوب مى‏شود. با آنکه غرق در لجن و گناه و فساد هستند خود را حق و در هدایت و سعادت مى‏بینند. فسق و فجور و ظلم و تعدى از آنها مى‏بارد. هوى پرستى، شهوت رانى، خوش گذرانى، لذت برى، کیف کنى بدون هیچ قید و شرطی و بدون هیچ شرم و خجالتى در زندگی شان موج می زند. نه نماز و عبادتی و نه ادای حق اللهی در زندگی دارند. ولی با این حال انسان های حق و اخلاق مدار را به نظر حقارت و پستى و بى‏شعورى و بى ادراکى نگاه مى‏کنند و کارهاى خود را خوب مى‏پندارند. و این یک سرگردانى و سردرگمى عجیب است، که شخص همه کارهاى ناشایست را بکند و نداند که آدم بدى است.