بسم الله الرحمن الرحیم

فَلَمَّا تَرَ ءَا الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسىَ إِنَّا لَمُدْرَکُونَ؛ قَالَ کلَاَّ  إِنَّ مَعِىَ رَبىّ‏ سَیَهدِینِ(شعراء/61 و 62)

ترجمه آیات: چون دو گروه، همدیگر را دیدند، یاران موسى گفتند: «ما قطعاً گرفتار خواهیم شد.»؛ گفت: «چنین نیست، زیرا پروردگارم با من است و به زودى مرا راهنمایى خواهد کرد.»

1.       "تَراءَا" به معناى یکدیگر را دیدن و «الْجَمْعانِ» به معناى دو گروه است. درک یعنی یافتن و مدرک یعنی یافته شده و اگر یابنده دشمن باشد یعنی گرفتار، هدایت در این آیه یعنی راه نجات را نشان دادن. آیات مربوط می شوند به وقتی که حضرت موسی شبانگاه قوم بنی اسرائیل را از مصر بیرون برد تا از دست فرعون و فرعونیان نجات دهد در راه آنها به رود نیل رسیدند و فرعونیان نیز که در تعقیب آنها بودند به آنها نزدیک شدند.  

2.     در پیش روى حضرت موسی و قوم بنی اسرائیل دریا و امواج خروشان آب، و در پشت سرشان دریایى از لشکر خونخوار با تجهیزات کامل قرار گرفته بود. جمعیتى که سخت از حضرت موسی و قومش خشمگینند و امتحان خونخوارى خود را در کشتن فرزندان بیگناه آنها سالیان دراز داده‏اند و خود فرعون نیز بقدر کافى مردى خیره‏سر و ستمگر و خونخوار است، بنا بر این آنها می ترسیدند که الآن فرعونیان به سرعت همه را محاصره مى‏کنند و از دم تیغ و شمشیر مى‏گذرانند، یا اسیر کرده و با شکنجه بازمى‏گرداند و تمام قرائن نشان مى‏داد که مطلب همین گونه است. در اینجا لحظات دردناکى بر بنى اسرائیل گذشت، لحظاتى که تلخى آن غیر قابل توصیف است، شاید جمع زیادى در ایمان خود متزلزل شده، و سخت روحیه خود را باخته بودند.

3.     در قرآن وقتی خداوند می خواهد از قوم بنی اسرائیل نام ببرد یا همین نام را بکار می برد و یا قوم موسی اطلاق می کند ولی شاید رمز آوردن «أَصْحابُ مُوسى‏» به جاى بنى اسرائیل، آن باشد که حتّى یاران نزدیک و خواص حضرت موسى از اینکه دریا در جلو و سپاه فرعون در تعقیب آنان هستند، ترسیده بودند. یعنی تقریبا تنها حضرت موسی با تکیه بر خداوند آرامش داشت و امیدوار بود.

4.     رهبران عادی در اثر القائات مردم و ترس و تردیدهای نزدیکان خود، عموما از مسیر انقلابی عقب می کشند ولی رهبران آسمانى، در بحران‏ها دلى آرام دارند و مایه‏ى آرامش دیگران نیز هستند. و حضرت موسى ع  آرام و مطمئن بود، و مى‏دانست وعده‏هاى خدا درباره نجات بنى اسرائیل و نابودى قوم سرکش، تخلف ناپذیر است. لذا با یک دنیا اطمینان و اعتماد رو به جمعیت وحشتزده بنى اسرائیل کرد و" گفت: چنین نیست آنها هرگز بر ما مسلط نخواهند شد، چرا که پروردگار من با من است و به زودى مرا هدایت خواهد کرد

5.     چه اندازه ایمان موسى به پروردگارش بزرگ و یقین او به یارى خدا شدید بود، و چه بهتر که از داستان زندگى او نور و حرارت یقین و نفحه و دم ایمانى اقتباس کنیم. امواج دریا در برابر وى و امواج سپاهیان کفر در پشت سر او جاى داشتند، و او تنها مالک قوم ناتوانى بود که در میان ایشان زنان و کودکان و درماندگان دیده مى‏شدند، و اراده آنان به سبب طولانى شدن دوران استعباد و بردگى متلاشى شده بود، ولى موسى با هر ترسى و بیمى مقابله مى‏کرد و در همه حال بر خدا متوکل بود و امیدوار به یارى پروردگارش بود. مگر خدا با او نبود، پس دیگر براى چه بترسد، بلکه چگونه ترس مى‏تواند به قلب کسى راه یابد که به یقین مى‏داند که خدا با او است.