بسم الله الرحمن الرحیم

تَبَارَکَ الَّذِى نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلىَ‏ عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعَلَمِینَ نَذِیرًا (فرقان/1)

ترجمه آیه: بزرگ و پرخیر است کسى که بر بنده خود، فرقان [کتاب جداسازنده حق از باطل‏] را نازل فرمود، تا براى جهانیان هشداردهنده‏اى باشد.

1.      سوره فرقان چهل و دومین سوره است که بر پیامبر اسلام نازل شده است و لذا جزو سوره های مکی و بیشتر از محتوای اعتقادی و اخلاقی برخوردار است.

2.      برکت به معنی خیر مدام و کثیر است و کلمه" فرقان" به معناى فرق است، و اگر در این آیه قرآن کریم را فرقان نامیده است چون آیات قرآن بین حق و باطل و درست از غلط جدایى مى‏اندازد " عالم" به معناى خلق است، و عالمین هر چند شامل همه خلق از جماد و نبات و حیوان و انسان و جن و ملک مى‏شود ولی در این آیه تنها انس و جن را که از شعور برخوردار و دارای تکلیف هستند شامل می شود.

3.      خداوند خود را منشا خیر کثیر و مدام می داند و سبب آن را نزول قرآن معرفی می کند به خاطر اینکه قرآن فارق میان حق و باطل، و نجات دهنده انس و جن از ضلالت و گمراهی و سوق دهنده به سوى هدایت است به عبارت دیگر این نشان مى‏دهد که برترین خیر و برکت آن است که انسان وسیله‏اى براى شناخت در دست داشته باشد. از سوی دیگر می توان گفت قرآن، از سرچشمه‏ى مبارکى صادر شده است خداوندی که مبارک است و جز خیر از او صادر نمی شود قرآن را نازل کرده است.

4.      این آیه حضرت محمد را با وصف بندگی توصیف کرده است و این برای او تعظیم و تکریم و تجلیل است زیرا فقط انسان های بزرگ در مقابل کسی که مستحق بندگی است خود را کوچک می کنند و در مقابل هیچ مخلوق دیگری سر خم نمی کنند ولی انسان های حقیر و پست در مقابل غیر خدا و حتی در مقابل پست تر از خود اظهار بندگی، کوچکی و خضوع می کنند. بدون شک مقام عبودیت و بندگى خالص حضرت محمد (ص) است که شایستگى نزول فرقان و پذیرا شدن معیارهاى شناخت حق از باطل را به وجود مى‏آورد.

5.      خداوند هم زمانی که انسان را خلق کرد خود را تبریک گفت و هم زمانی که کتاب تکالیف انسان را نازل کرد خود را مبارک و دارای خیر کثیر خواند و این نشان می دهد که تکوین و تشریع انسان پرخیر و شایسته تحسین است.