بسم الله الرحمن الرحیم

    بَل یُرید الانسانُ لِیَفْجُر أمامَه (قیامت / 5)

    ترجمه آیه: بلکه انسان می‌خواهد که در مقابلش مانعی نباشد (و آزاد باشد تا مادام‌العمر گناه کند).

1. این آیه بعد از آیات مربوط به قیامت آمده است و بعد از آن نیز مجدداً آیات معاد می‌باشد پس منظور از نبودن مانع، با استناد به سیاق آیه،‌ نبود مرگ و یا لااقل نبود روز حساب است تا انسان بدون دغدغه گناه کند. همیشه مرگ بزرگترین مانع در مقابل آزادی مطلق انسان بوده است.

2. طبق این آیه دلیل انکار و تکذیب معاد، آزادی خواهی بشر است. یعنی انسان چون دلش آزادی می‌خواهد پس تکذیب قیامت می‌کند یا به تعبیر استاد شهید مرتضی مطهری، انسان دلش می‌خواهد که قیامت نباشد. و این یعنی اینکه هواپرستی و میل به گناه علت انکار خداوند و معاد است.

3. برخی به این آیه استدلال کرده‌اند و گفته‌اند که قرآن در مقام وصف ویژگی‌های انسان است و باید رعایت حال انسان شود و در مقابل آزادی انسانها نباید قرار گرفت و نباید آزادی انسان را محدود ساخت. این قوانین زیاد بشری هستند که چون با آزادی‌ انسان مقابله می‌کنند شرایط گناه را فراهم می‌سازند هر چه قانون بیشتر باشد هنجار شکنی انسان هم بیشتر می‌شود. این فهم از آیه صحیح نمی باشد. توصیف قرآن در هیچ جای آن عبث نبوده است یا برای مدح و تأیید و یا برای ذم و تقبیح بوده است.

4. این آیه همانند سایر آیات ویژگی‌های انسان را بیان می‌کند و سیاق آیه دلالت می‌کند که این آیه در بیان نقطه ضعف انسان است و قرآن به عنوان کتاب هدایت، با بیان نقطه ضعف انسان او را از افتادن در دام نفس پرهیز می‌دهد تا هوای نفس خود را مهار کند و قوانین الهی را برای خود محدودیت نداند. قوانین و سنن الهی ابزاری برای شناخت خواست خداوند است و با رعایت امر و نهی الهی اسباب رضایت خداوند فراهم می‌شود. یعنی اگر خداوند به کاری امر کرده است انجام آن باعث رضایت خداوند است و اگر نهی کرده است انجام ندادن آن باعث رضایت خداوند است.