بسم الله الرحمن الرحیم

دو راه برای نجات انسان از دام شیطان وجود دارد دست تضرع و دعا به آسمان بلند کردن و پیشانی بندگی به خاک گذاشتن.

ترجمه آیه: آنگاه از پیش رو و از پشت سرشان و از طرف راست و از طرف چپشان بر آنها می تازم و بیشترشان را شکرگزار نخواهی یافت

    1. این آیه در باره شیطان و مسیرهای رخنه ی آن در ایمان انسان ها می باشد و قبل از بیان این راه ها گفتن نکاتی کلی در باره شیطان مناسب است:

الف) تا خود انسان زمینه انحراف در درونش نداشته باشد شیطان قادر به منحرف کردن انسان نیست. شیطان با قرین و دوست شدن با انسان و استمرار ارتباط رخنه در دل انسان می کند و انسانی که خود را همتای شیطان نمی کند شیطان قادر به منحرف کردن او نیست

ب) شیطان به عقل انسان نفوذ ندارد و تنها میل و غضب و شهوت و آرزوهای انسان را هدف تیر خود قرار می دهد و امیال و هواهای نفسانی انسان مانع عملکرد صحیح عقل و تصمیم درست آن می شود.

     2.   منظور از "من بین ایدیهم" آینده است. یکی از راههای نفوذ شیطان آینده انسان در این دنیا و آخرت می باشد. عدم ترس از مرگ ، بی ارزش بودن نعمت های بهشت، تردید در وجود عذاب آخرت، آرزوهای طولانی، یاس از رحمت خدا، ترس از آینده و عدم توکل به خداوند از جمله مصادیق راه نفوذ شیطان در دل انسان از مسیر آینده است.

     3.    منظور از "من خلفهم" بعد از مرگ است. ترس از فقر فرزندان، وضعیت ارث و میراث، دغدغه های ثروت اندوزی برای بعد از خود و عدم اعتماد به خداوند که باعث فراموشی آخرت است.

     4.   منظور از "عن ایمانهم" دین است. یکی از راههای نفوذ شیطان دین است. شیطان دینداری انسان را به افراط و تفریط می کشاند. بدعت گذاشتن، غلو کردن، تکفیر نمودن دیگران، دین را ابزاری برای دنیا قرار دادن از جمله مصادیق نفوذ شیطان از سمت راست است.

     5.   منظور از "عن شمائلهم"  دنیا و لذت و شهوات است. شیطان آنقدر امیال انسان را تشدید می کند که قبح خلاف در نزد انسان از بین می رود. زیبا جلوه دادن اعمال زشت و خلاف شرع، راه نفوذ شیطان از سمت چپ است.

    6.   برای نجات انسان از دام شیطان راه هایی را در روایات بیان کرده اند از آن جمله دست تضرع و دعا به سمت آسمان بلند کردن و پیشانی و صورت بندگی بر خاک گذاشتن و دل را مملو از محبت اولیا خدا نمودن و به اهل بیت پیامبر (ص) متوسل شدن می باشد که در حقیقت از بالا و پایین ارتباط با خدا گرفتن است که شیطان از این دو سمت نفوذ ندارد

7. پیروی از شیطان کفران نعمت است.