وَ اصْبِر علی ما یقولونَ واهْجُرهُم هَجْراً جمیلاً (مزّمّل / 10)، و بر آنچه می‌گویند شکیبا باش و از آنان با دوری گزیدنی زیبا فاصله بگیر.
1. یکی از اصول بسیار مهم تربیتی صبر است. صبر معانی مختلفی دارد و در اینجا به معنی تحمّل و بردباری است. تحمل نیش زبان‌ها، اهانت‌ها، تهمت‌ها و هر نسبت ناروایی که شایع می‌شود.
2. هر چند خداوند مهربان اساس فرمانش رابطه و صله و مهرورزی است ولی در این آیه اولین قدم از تقابل با افرادی که اصلاح نمی‌شوند و لجاجت پیشه می‌کنند را صادر فرموده است. البته در همین فرمان نیز رنگ خدایی که همان محبت و عشق به بندگان است دیده می‌شود. خداوند می‌فرماید از آنها بطور زیبا فاصله بگیرید.
3. دوری زیبا، دوری خیرخواهانه و عدم استفاده از هر طریقی برای ضربه زدن به مخالف است. نباید هدایت مخالفین و منحرفین اسباب انحراف و آسیب خوردن مؤمنین شود. پس باید از منحرفین دوری جست ولی در این دوری جستن نباید بداخلاقی نمود و با هر وسیله‌ای و کلامی آنها را از خود راند. باید دوری از جبهه باطل و منحرفین باعث تنبّه آنها و مانع آسیب دیدن مؤمنان شود و این معنای هجر جمیل می‌باشد.
4. ما در زندگی عادی خود فامیل‌های زیادی داریم، همکاران مختلفی را تجربه می‌کنیم و دوستان زیادی از دوران بچگی تا بزرگسالی پیدا می‌کنیم. همة این افراد یکسان نیستند بعضی از آنان بسیار مؤمن و با تقوی هستند، برخی متوسط و برخی منحرف و لجوج در مسیر انحرافی خود هستند. باید با مؤمنان رابطه دوستی را زیاد کرد و از آنها درس ایمان و تقوی گرفت و از منحرفین دوری جست. ارتباط با آنها به ایمان خودمان، بچه‌هایمان و همسرمان می‌تواند آسیب بزند.
5. خداوند در خصوص مشرکین در مراحلی از هدایت نبوی دستور به هجر جمیل داده است. در جامعه اسلامی کنونی ما که ظواهر نقش آفرین هستند ( متاسفانه بیشتر از مقداری که در منابع دینی آمده است) و انسان ها بر اساس ظاهر نیز قضاوت می شوند با برخی از جوان ها برخوردها آگاهی دهنده نیست بلکه لجاجت ها را تشدید کننده است. در خصوص برخی از افراد که از حق منحرف می شوند و مطالبی تند و متفاوت به زیان می آورند برخوردها اصلا با چنین شاخص قرآنی قابل سنجش نیستند.
6. این آیه بیان یکی از مراحل تربیتی اسلام است و در صدد ردّ جهاد و امر به معروف و مبارزه با منحرفین نیست و نسبت به جهاد ساکت است و نمی‌شود به استناد این آیه گفت تها راه مبارزه با کفر دوری از آنهاست و جهاد در راه خداوند و یا امر به معروف و نهی از منکر فردی و حکومتی خواست خداوند نیست.
1.
بیدمشک