أفَنَجْعَلُ المسلمین کالمجرمین، ما لکم کیف تَحْکمُون (قلم/ 35 و 36)، آیا فرمانبرداران را چون بدکاران قرار خواهیم داد؟ شما را چه شده است؟ چگونه داوری می‌کنید؟
1. این آیه با سؤال و استفهام انکاری مطلب خود را بیان نموده است و زمانی که خداوند از انسان سوال می کند و پاسخ انسان را مطلبی می داند که خود می خواهد بیان کند یعنی اینکه خداوند قوة عاقله انسان را به رسمیت شناخته است و برای عقل انسان منزلت قائل شده است. لذا آیه هر چند در مقام توبیخ بشر است ولی همراه با تکریم بیان گردیده است.
2. اعمال انسانها عبث نیست و بر اساس اعمالی که انجام می‌دهند انسانها در نزد خداوند به دو دسته مسلم و مجرم تقسیم می‌شوند و هر کس مکافات اعمال خود را خواهد دید. تصور عدم تفاوت انسانها در روز قیامت و در نزد خداوند وهم و خیالی بیش نیست.
3. استفاده قرآن از دو واژه مسلم (تسلیم در مقابل امر و نهی الهی) و مجرم (خطاکار در مقابل امر و نهی الهی) نشان می دهد که اعمال انسان با میزان اطاعت و یا عصیان از دستورات الهی سنجیده خواهد شد.
4. وقتی خداوند در روز قیامت بر مبنای اوامر و نواهی خود دربارة ما داوری خواهد کرد پس باید در همین دنیا نیز ما مبنای قضاوت خود را کتاب و سنت و خواست خداوند قرار دهیم تا جامعه را دچار توهم نکنیم. خداوند فرمود مسلم و مجرم تا همه بدانیم که ملاک خداوند اطاعت از امر اوست. مثلا اعمال انسان دوستانه اگر از روی ترس از خداوند انجام گیرد می‌شود مصداق تسلیم شدن در مقابل خداوند و به صاحبان چنین اعمالی مسلم می‌شود گفت. چون خداوند فرموده است که فقط از اهل تقوی اعمال را قبول خواهد فرمود.
5. هرچند این آیه شیوه قضاوت کردن در خصوص دیگران را به ما می آموزد ولی این به معنی اجازه دادن به انسانها برای ابراز نظر در خصوص اعمال دیگران نیست. یعنی آیه در صدد تربیت و هدایت است نه در پی آموزش داوری و لذا از این آیه نمی‌توان استفاده کرد که ما باید انسانها را در همین دنیا به دو دسته مسلم و مجرم تقسیم کنیم و تعاملات خود را بر همین اساس با آنها تنظیم نمائیم. بلکه این آیه در صدد اصلاح نگاه است مبنی بر اهمیت امر و نهی الهی و لزوم حضور آن نگاه در همه امور فردی و اجتماعی جامعه اسلامی که سعی کنند خود را بر این اساس بسنجند.
6. شاید بتوان از این آیه در عرصه اجتماع نیز ملاکی استخراج نمود و آن اینکه نباید در جامعه اسلامی جایگاه مجرم بالاتر از جایگاه مسلم باشد(در مواردی که جرم آشکار است) و در نتیجه جای معروف و منکر در جامعه عوض شود. خدا رحمت کند آیت الله مشکینی را که می‌فرمود: بعضی از اوقات می‌بینم انسانهایی تصویرشان به دیوار یک مسلمان نصب می‌شود که یقین دارم از ابتدای زندگی‌اش یک بار غسل واجب نکرده است.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.